Tsugi (maikling papel)

TSUGI

(papel na binasa sa Sawikaan 2004: Pambansang Kumperensiya sa Salita ng Taon, Pulungang Recto, UP, 17 Agosto 2004)

Hindi salitang Hapon ang tsugi, pero tila gayon din kalayo at over ang kahulugan nito. Tsugi ang isang bagay, karanasan, lugar, tao at pagkatao kapag negatibo ang dating nito—loseng, loser, luz, Luz Valdez, Luzviminda, Luz Gallery, Arturo Luz, Paula Luz at Lucila Lalu na pinsang-buo nina Chaka at Chaka Chan. Ang tsugi ang kabaligtaran ng wagi o winner, Winnie Santos, Winnie Monsod, Winnie the Pooh at Winnie Mandela. Sa telebisyon, ang tsugi ay ang gamit para ilahad ang pansisibak sa mga shows ng mga hari ng network.[1] Sibak na ligwak na naging tsugi--ito ay bahagi ng gay o swardspeak, isang idiolek ng pagkakaunawaan at pagbibigay-ngalan at kahulugan sa mundong ibabaw ng grupong marginalia.

Ang tsugi ay pantsatsaka o panlalait. Ang objek ng panlalait ay isang di makapasa sa pamantayang ng subhetibismong bading. Ang subhetibismong bading ay ang etikang panuntunan sa pakikipagkapwa-tao ng bading. Etika ito dahil may pagninilay-nilay kung sino ang ibra-brand na tsugi at kung sino ang wagi. Tsugi ka kapag sobra-sobra ka sa mismong kalabisan ng bading, kasama na ang attachment sa kloseta o di-paglaladlad. Wagi ka kung isinakakatawan at kaluluwa mo ang ideal ng campiness ng bading gayong marami ring sub-identidad ang bading. Kaya nga ang etikang pagninilay at pagpili ay nakatuon sa paghuhulma ng subjectivation o overdeterminasyon ng pagiging bading sa simbolikong loob ng patriyarka at at ng subjectivation o overdeterminasyon sa fantasya ng imahinaryo ng tagumpay, pagiging winner at Miss Universe ng bading.

Overdeterminasyon ito sa konsepto ng marxistang Louis Althusser dahil itinatakda ng mga aparatong represibo at ideolohikal ang aksyon at kamalayan ng bading. Halimbawa, kapag biglang nagpakita sa iyo ang nakahubad na katawan ng modelong si Marc Nelson, hindi iilan ang magkakaroon ng strained neck at tila iwas-tingin sa nakakahigit na preokupasyon sa nilalang na ito. Interpellated ng simbolong Marc Nelson ang kabadingan dahil itinatakda nitong simbol ang panlipunang relasyon ng bading sa heterosexual na lalake, na sa isa namang pagbasa, ang pagkasakop ng pamantayang heterosexual na lalake sa panlasa at oryentasyong bading. At sa maraming bading, ang nasa (desire) ay libre at di naman illegal; ito naman ang fantasya ng ahensya ng kapangyarihan ng bading.

Nagagawa ang sirkulasyon ng dialektiko ng simbolo at imahinaryo sa ilang linggwistikang kapamaranan. Ibinabagsak ng tsugi ang distinksyon ng proper at generic noun, ng angkop at di-angkop na lugar, at nagkakaroon ng labis na kahulugan sa distinksyon. Si Lucila LaLu ang unang chop-chop lady na tunay namang na-lose sa krimeng karanasan sa karahasan sa kababaihan. Tulad ng urban legend, ang kapangyarihan ng oralidad, tulad ng idiolek, ay ang posibilidad sa transformasyon ng kahulugan at konteksto ng pagkaunawa rito. Si Chaka Chan ay isang Afrikanang Amerikanang rhythm-and-blues singer na nagsasaad din ng racismo dahil sa maliitang pagtingin sa identidad ng itim. Si Winnie Monsod ang maton na babaeng ekonomista na nagbebenta ng matalinong sabong panlaba at lingguhang nagre-referee sa telebiswal na debate. Si Arturo Luz ang pambansang alagad ng sining na isang haligi ng modernistang sining biswal na maaring mapagkamalang na disenyo ng ordinaryong vinyl tile o linoleum. Sa pamamagitan ng pwersa ng salitang tsugi ay naipapangibabaw ang subhetibismong bading bilang pananaw-panlipunan—walang sinasanto, ang B-movie actress tulad ni Luz Valdez ay nagiging icon sa kontrabidang over-acting, o ang sisterette ni “Star for All Season,” si Winnie Santos ay nagkakaroon ng dagdag na celebrity life sa pamamagitan ng apropriasyon ng bading sa kanyang ngalan.

Ang taktika ng panlalait at pagkalito ay bahagi ng mga subalternong grupo na mabigyan-definisyon ang kanilang sarili. Ito ay nagmamarka kung sino ang nasa loob at nasa labas, at ang kabahagi nitong grupo ay sabayang nasa loob at labas. Nasa loob sila dahil kolektibo ang digri ng pagkaunawa sa mga salita at lohika ng pagbubuo ng idea. Nasa labas sila dahil napapangibabawaan sila ng mas makapangyarihang kaayusan at formasyon heterosexualidad gayong ang relasyon nila sa status quo ay nananatiling loob at labas din. Sila ang makapangyarihang negosyante, manggagawa at manlilikhang gumawa sa mga tulad nina Marc Nelson bilang Ken Doll sa marami nitong ad sa Bench, halimbawa. Sila rin ang pwersang tumatangkilik ng mga produktong ipinapabenta kay Marc Nelson. Sa gayon, silang prodyuser ay sabayang konsyumer din ng kanilang nilikha.

Ang tsugi o tsugs ay isang onomatopeia o ang pagbuo ng pananalita batay sa imitasyon sa natural na tunog na inihahalintulad sa objek o aksyon—“echoismo”[2] o ekolalya, panggagaya. Katunog ng tsugs ang pagkaudlot o bangga ng objek. Ginagaya ng tunog ang aktwal na kahulugan ng salita. Pero kung paniniwalaan natin si Ferdinand Saussure, wala naman talagang aktwal na kahulugan ang mga salita. Mayroon lamang intimate o familiar na relasyon ang salita at kahulugan. Kung gayon, ang ginagaya ng tsugi at maging ang subhetibismong bading sa pangkalahatan ay isang inaakalang familiar at intimate na relasyong hindi naman talaga nandoon. Nawala na ang orihinaryong autentikong kahulugan at relasyon. Sino nga ba sina Luz Valdez, Chaka Khan, Winnie Monsod sa kontemporaryong buhay? Ano ang naiaambag nilang dalumat para magkaroon ng pagkaunawa sa ating hyper-realidad?

Ginagaya ang isang bagay na nanggagaya ng panggagaya ng otentikong relasyon. Maging ang mitikong si Marc Nelson ay isang simulacrum na rin, o imahen na walang lalim, artiface na likha ng media para tangkilikin ang lifestyle ng pagkalalake nito. Kung siya ay simulacrum, di ba ang tumatangkilik sa kanya ay higit na simulacrum dahil mayroon silang imahinaryo ng otentikong identidad na di naman lalampas sa temporalidad ng konsumpsyon ng imahen?

Ang tsugi ay paglitaw at paglaho sa ere. Tulad ng sine, ito si Brad Pitt o Julia Roberts o Robin Padilla pero hindi naman talaga sila ito. Ito sila at hindi sila itong higanteng imaheng kay bilis at kay laking nag-aaparisyon at naglalaho. Ang iniiwan ay ang latak ng labis. At mula sa latak ng labis, nagsisimula at umuunlad ang rehimentasyon ng ating buhay sa materyal at simbolikong mundo ng konsumerismo, at sa kasalukuyang panahon ng krisis, ang simulacrum ng konsumerismo. Sa pag-aakalang mayroon pang higit na nasa labas nitong imahen, sa kritikal na pagkaunawa sa signifikasyon at pagkalito sa proseso nito, inihahayag ang parallel na realidad ng imahinaryo, kung saan mayroong ahensya para patuwarin, patindigin, patihayain, paigkasin, padapain, pangibabawaan at kung ano-ano pa ang mga simbolo ng kaayusan at karanasan kay Marc Nelson, patriyarka, kapitalismo, at pyudalismo.

[1] Komento ito ni Randy David sa panayam ng papel.

[2] Mula sa Webster’s New World Dictionary Third College Edition (New York: Simon & Schuster, 1991).